Τα Σέρβια ήταν πατρίδα πολλών μπέηδων τσιφικούχων. Οι μπέηδες είχαν καταγωγή από τους παλιότερους Τούρκους που ήρθαν στην περιοχή και τα τσιφλίκια, τους είχαν παραχωρηθεί με τίτλους , ως φέουδα από τον σουλτάνο. Οι μπέηδες τσιφλικούχοι της περιοχής ήταν:
Χουσνής μπέης
Είχε τσιφλικι το τότε Ορτάκι , σημερινό Πλατανόρευνα
Ομέρ μπέης
Είχε τσιφλίκι το τότε Κρανίκ , σημερινά Κρανίδια
Ρασήτ μπέης
Είχε τσιφλίκι μέρος του Ρύμνιου και το Ιμίρ Τσαίρ
Σαλήμ μπέης
Είχε τσιφλίκι μέρος του Ρύμνιου και το Ντριάνοβον Ελασσόνας
Δερβής μπέης
Είχε τσιφλίκι την παλιά Λαβανίτσα
Ασήμ μπέης και Ρουσίτ μπέης
Είχαν τσιφλίκι τις Αυλές
Μεντή μπέης
Είχε τσιφλίκι μέρος από το Ράχοβο , σημερινό Πολύραχο
Σκουκρή μπέης
Είχε τσιφλίκι μέρος από το Ράχοβο , σημερινό Πολύραχο
Καντρημπέης και ο υιός του Ιζέτ μπέης
Είχαν τσιφλίκι τις τότε Καλντάδες σημερινό Προσήλιο
Άκη μπέης
Είχε τσιφλίκι το Τρανόβαλτο (μη επιβεβαιωμένο)
Ρίζα μπέης
Είχε τσιφλίκι το Νεοχώρι και το δάσος της Σιάπκας
Ιμπραήμ μπέης
Είχε τσιφλίκι κάποιο χωριό στην περιοχή στην Ελασσόνας
Απ’όλους τους μπέηδες της περιοχής μνημονεύεται περισσότερο ο Ομέρ μπέης των Κρανιδίων , ως φιλέλληνας
Ο Σαλήμ μπέης, προοδευτικός για την εποχή του , είχε δημιουργήσει οπωρώνα σχεδόν 200 στρεμμάτων , στην περιοχή “Βρύσες” , όπου καλλιεργούνταν δαμασκηνιές , τα “Σέρβιτζε ερίκ” , με τα αρωματικά και καθαρισμένα από κουκούτσι δαμάσκηνα , τα οποία καταναλωνόταν στις καλύτερες αγορές , ακόμα και στο παλάτι του Σουλτάνου.
Μιμούμενος τον Σαλήμ μπέη , ο Ομέρ μπέης , δημιούργησε οπωρώνα με δαμασκηνιές στα Κρανίδια , μεγαλύτερο από 1000 στρέμματα.
Η επεξεργασία του προιόντος αυτού , διαλογή , ζεμάτισμα , στράγγισμα , εξαγωγή του πυρήνα , στέγνωμα , ραμάτιασμα και συσκευασία , έδινε εργασία σε πολλά χέρια στην περιοχή των Σερβίων.
Τα ορεινά χωριά όπως Καστανιά , Μεταξάς , Μοσχοχώρι , Λιβαδερό , ήταν κεφαλοχώρια , ίσως γιατί δεν ήταν τόσο προσοδοφόρα για τους Τούρκους όσο τα υπόλοιπα , ή γιατί είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ειδικά προνόμια.
πηγή ” Τα Σέρβια Ιστορική και Λαογραφική επισκόπηση” Μηνά Μαλούτα , έκδοση ΜΟΣ Σερβίων “Τα Κάστρα”
